Đánh cờ
Cũng như đại gia đình anh Liệu. Bữa cơm chỉ có vài con cá mắm khô”. Cụm boong – ke mới hoàn thành. Chân đế phình to làm nơi ở cho một viên quan hai người Pháp. Mất cả năm trời. Phần lớn các lô cốt được bố trí ở những tuyến đường. Theo hồ sơ của cơ quan văn hóa địa phương. Từng ô phòng được chia nhỏ gọn ghẽ ngăn nắp chẳng kém gì một “dinh thự bề thế tiện nghi”. Bốn người con của vợ chồng anh chị đã chào đời và đến giờ đều phương trưởng thành đạt.
Bịt mặt đập niêu. Những hình khối bằng gạch. Mồ hôi và nước mắt của cha anh đi trước; đặc biệt là chuyện kể của những dân phu một thời phải hầu hạ đám quan quân cướp nước xây đồn bốt để hại chính lương dân. Cô dâu khi đó thì có chút ái ngại vì như chị kể lại: “Nhìn quanh bạn bè cùng lứa khi về nhà chồng chí ít cũng có nơi ở tiêm tất do chính ba má xây cất.
Cuối năm 1947 thực dân Pháp bắt đầu cho xây dựng những lô cốt quanh làng.
Chẳng những thế. Men theo triền đê hữu sông Cầu khấp khểnh khuất khúc một đoạn đường là tới làng Phù Yên. Giữ giàng những di tích này. Dân làng thường trú ẩn trong các lô cốt tránh bom rơi đạn lạc. Vợ chồng là một trong số ít ỏi những nhân chứng sống của thời kỳ kháng chiến chống thực dân. Làng quê sạch bóng quân thù. Phòng tân hôn trong lô cốt Năm 1976. Gia đình bà Lư được chính quyền địa phương cấp cho mảnh đất ngay sát lô cốt hai tầng bên triền đê.
Hệ thống lô cốt phòng vệ này được xây dựng dưới sáng kiến của tướng De Lattre - Tư lệnh quân Pháp ở Đông Dương. Không ít người phải trằm trồ bởi tường vôi mới quét sáng bóng. Ông Đặng Văn Thành. Người lạ lùng bất thần nhất trước một boong - ke được thiết kế hai tầng liền kề mái đê phía trong làng mà người Phù Yên thường ví như “tháp nghiêng Pisa” của quê mình.
Coi đó như chính tài sản chẳng thể tách rời của thôn trang. Vào thăm buồng hạnh phúc của cô dâu chú rể. “Họ nói rằng để bảo toàn nguyên trạng di tích. Quân Pháp thường vào làng bắt dân phu ra hầu.
Tận cùng dụng lô cốt làm nhà ở còn có nhiều gia đình khác như vợ chồng ông Ngô Văn Đình. Bề dầy tường từ 70 - 80cm. Bà Lư bên một chiếc lô cốt Kháng chiến thành công. Mùa hè thì mát mẻ còn mùa đông lại rất ấm áp. Lô cốt chính là nơi tránh trú bão lụt của người Phù Yên. 01/5 và Quốc khánh 2/9.
Tuyến đê hiểm yếu và những vị trí “đắc địa” để chúng tiện theo dõi và khống chế mọi động thái chiến sự của quân dân ta. Thị trấn Chờ.
Nhớ lại ngày cưới năm ấy. Bà Lư cho biết bên trong lô cốt rất sạch sẽ. Nhà chật con đông. Bà Lư nhớ lại. Pháp cho rút các khu vực trung du và miền núi để lui vể củng cố đồng bằng.
Bà con xóm thôn đến chia. Chi hội trưởng Cựu chiến binh thôn Phù Yên cho biết: “Mỗi câu chuyện kể hôm nay luôn thấm đẫm những hy sinh xương máu.
Ngã Ba Xà. Đồn bốt ở Đông Xuyên
Anh Nguyễn Văn Liệu năm nay 43 tuổi (con trai út của bà Lư) mỉm cười khi nhớ về những kỷ niệm với lô – cốt. Làng ngày ấy quằn quại vì lô cốt. Do không đủ sức căng ra kiểm soát quờ quạng lãnh thổ Việt Nam. Nhất là khi đối diện bên bờ bắc sông Cầu là xã Mai Đình huyện Hiệp Hòa Bắc Giang - vùng tự do Việt Minh kiểm soát. Năm 1971 khi vỡ đê Mai Lâm. Anh Liệu cười nói.
Có lỗ châu mai hướng ra bên sườn đê và phía sông tạo thành một hệ thống phùng thủ kiên cố. Ngay đầu làng nơi bến đò Phù Yên nối đôi bờ sông Cầu sang xã Mai Đình (huyện Hiệp Hòa. Đá. Đồng thời cũng làm nơi ăn nghỉ cho quân giặc. Thế nhưng dần dà ở lâu rồi đổ “mê” bởi chính sự thoải mái. Những lô cốt trơ trơ bên bờ sông Cầu trở nên chứng tích chiến tranh.
“Tháp nghiêng Pisa” được thực dân Pháp xây vào khoảng tháng 8/1947 với thiết kế hai tầng hình trụ cao khoảng 6m. Xung quanh có các lỗ châu mai phòng vệ. “Không một đồng bạc công. Năm 1997. Bà Nguyễn Thị Mùi nhà cạnh bến đò Phù Yên. Trong cả năm ròng xây dựng. Dọc theo triền đê hữu Cầu.
Ngay thời kỳ chiến tranh leo thang đánh phá miền Bắc của đế quốc Mỹ. Khi ấy bà Lư 19 tuổi. Các hộ dân trong làng đều luôn trân trọng. Qua đó giúp cho tuổi xanh nơi đây ngày càng hiểu hơn về lịc sử làng quê”. Ở làng Phù Yên này. Đặc biệt vào dịp nghỉ lễ 30/4. Sau chiến dịch Việt Bắc năm 1947 và chiến dịch biên thuỳ năm 1950.
Từ “phòng cưới” không tiền khoáng hậu này. Những lô cốt được xây dựng dày đặc ở Phù Yên không ngoài đích kiểm soát tình hình chiến sự. Chứng tích một thời thương đau Từ dốc Đặng trên tỉnh lộ 286. Điều đặc biệt là ở trong lô cốt. Thậm chí còn bị đám lính đánh đập. Cơ quan quân sự tỉnh Bắc Ninh về địa phương khai triển bịt tất cả các cửa ra vào của hệ thống lô cốt Phù Yên.
Chi đoàn thanh niên Phù Yên thường kết hợp với chi hội Cựu chiến binh thôn và Hội Cựu chiến binh xã Dũng Liệt tổ chức sàn diễn thu nhỏ ngay trên nền lô cốt để sinh hoạt văn hóa văn nghệ.
Một lô cốt đã lừng lững hiện ra ngay phía bờ sông và cứ cách vài chục mét lại có thêm một lô - cốt khác. Bà Lư cho biết. Có thể kê được 3 giường nằm cùng một cái phản ở giữa để ngơi nghỉ uống nước. Tránh sự hư đáng tiếc. Bê tông cốt thép. Nếu không đến giờ nhà mình kiên cố vẫn còn ở trong căn phòng đặc biệt ấy”. Đó là chưa kể 3 ngách chứa đồ xung quanh.
Đáp Thị Cầu để cô lập vùng tự do Hiệp Hòa. Bóp nghẹt làng quê. Ngay dưới chân “tháp nghiêng” ấy là căn nhà nhỏ của vợ chồng ông bà Đặng Văn Đáng - Nguyễn Thị Lư năm nay đều ngoài 80 tuổi. Nước ngập trắng ruộng vườn nhà cửa. Các lô cốt còn lại đều được thiết kế hình ngũ giác bám theo triền sông.
Chúc phúc vui chật kín cả sân. Năm 1987 khi anh lấy vợ. Anh Liệu bên cánh một “cửa sổ” của “căn phòng hạnh phúc” suốt 10 năm.
Bên trên có mâm pháo. Đằng này mình lại đi chui vào lô cốt để ở”. Ban tổ chức địa phương thường chọn mặt bằng lô cốt ven đê làm nơi tổ chức các trò chơi truyền thống như chọi gà. Đồn thù xưa được bố mẹ dọn dẹp làm “phòng tân hôn” cho đôi trẻ.
Thể dục thể thao và kể chuyện truyền thống cho thanh thiếu nhi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét