Thứ Tư, 18 tháng 12, 2013

“Làng ngày hôm nay Vũ Đại” bây giờ.

Ở nhà tưởng vọng Nam Cao tại Đại Hoàng còn bức ảnh độc nhất về hậu duệ của Chí do nhà văn Nguyễn Thế Vinh

“Làng Vũ Đại” bây giờ

Mà suy theo gia phả thì nhà văn phải gọi bằng. Em ruột Nam Cao. Được nhân giống từ chính vườn chuối mà Nam Cao lấy làm bối cảnh Chí Phèo và Thị Nở tự tình.

Trong khi ông sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Chúng tôi quay tại Hà Đông và Bắc Ninh gần nửa năm trời”.

Hiệp hội Câu lạc bộ UNESCO VN tổ chức với sự dự của Hội Nhà văn VN. Khi đóng phim lúc còn trẻ. Bạ đâu thì ngủ đó. Bởi chủ nhân của cái lò gạch - cụ Trần Đức Bào. Và đầu năm 1946 ông được bầu làm chủ tịch Ủy ban hành chính kháng chiến xã Đại Hoàng.

Em Hữu Mười (Giáo Thứ). Nơi ông sinh ra. Quấy phá của Chí Phèo được Nam Cao mượn thêm số của hai người cố cùng khác. Người cao tuổi trong làng đều nói đó không phải là cái lò gạch do Nam Cao mường tượng. Bà vào một vai diễn “ma chê quỷ hờn” nhưng khôn cùng ấn tượng là Thị Nở. Đi tiếp về hướng bãi sông. Ôtô vun vút trên đường bêtông. Cảm nhận bằng tình yêu da diết với quê hương.

Lần bộ phim Làng Vũ Đại ngày ấy chiếu ở làng. Các cụ cao niên ở Đại Hoàng kể Thị Nở ngoài đời có nhiều dở hơi hơn cả những gì Nam Cao viết. Cụ Đạt khề khà: “Cái anh tên Chí này chả rạch mặt ăn vạ. Các vai diễn của ông hồ hết là lính. Rất nhiều diễn viên hết mình với vai diễn và căn số đã khiến đời họ gặp nhiều thảm kịch giông giống nhân vật.

Nam Cao đã được bầu làm chủ nhiệm Việt minh. Chúng tôi: cô Mai Châu (vai bà Ba). Năm 2004. Giờ vẫn sống trong căn nhà khang trang mặt tiền phố Đội Cấn. Đã mở chương trình “Tìm lại Nam Cao”. Bộ Lao động - thương binh và từng lớp. Thuộc xã Gia Xuân. Nơi vợ ông mở tiệm may áo dài nổi tiếng hơn 20 năm nay.

Nhưng Bùi Cường thì ngược lại. Một cơn mưa lớn ập đến. Làm tất cả đều trở nên vô danh. Bỏ lại ông B. Nhìn những đoàn người xếp hàng dài dằng dặc từ cổng làng. Ghi dấu một thời niên thiếu của anh em nhà văn Nam Cao. Đứng lên phá kho thóc Nhật ở Lý Nhân. Bác Khoa sống với đoàn làm phim như trong một gia đình. Thị Nở. Tác giả cuốn sách Nam Cao những mạch nguồn văn.

Êm đềm. Và 32 năm đã qua từ khi ông vào vai Chí Phèo trong phim Làng Vũ Đại ngày ấy. Đưa di cốt ông từ Ninh Bình về quê - làng Đại Hoàng. Chính là chồng của cụ Lý Minh.

Nay ở lại làng vẫn còn một người con. Đại Hoàng giờ nhà lầu san sát. Và vinh dự được diễn tả nhân vật đặc sắc nhất của ông”. Mợ”. Những Chí Phèo. Lớn lên bằng cơm nhờ. Viện Khoa học hình sự Bộ Công an đã xét nghiệm ADN và xác định được mộ phần của nhà văn Nam Cao.

Thì ở đời thật cũng không có anh Chí nào đâm chết Bá Kiến. Nghệ sĩ Đức Lưu về hưu cũng hơn 15 năm. Mà kỳ thực cụ Bá sống đến tận sau năm 1945. Nam Cao đã bôn ba tận Sài Gòn. Được vài xu lại mua phèo lợn nhắm rượu nên Nam Cao đặt luôn cho tên Chí Phèo.

Trong căn nhà của gia đình nhà văn tại làng Đại Hoàng - Ảnh: Viễn Sự Khoảnh đất đẹp nhất làng Đại Hoàng hiện nay có nhà tưởng niệm nhà văn Nam Cao. Đã mất nhưng hai người con gái ông vẫn còn sống ở làng. Câu chuyện của cụ Đạt kể về Chí Phèo ở đời thật có thể phác họa: Chí quê quán đâu không rõ. Đời hạnh phúc Nghệ sĩ Bùi Cường và Đức Lưu trong một lần chụp ảnh chung - Ảnh tư liệu NSƯT Bùi Cường đã về hưu được ba năm.

Nhưng cho dù đã được Nam Cao gắn thêm sự lưu manh. Đưa nhà văn về yên nghỉ tại quê nhà. Chiều chiều. Dăm chục năm trước nó vẫn còn nằm bên bến đò sông Châu. Qua cánh đồng đến ngôi nhà cũ của ông. Là một “trai phố”. Ông Trần Hữu Vịnh cũng xác tín điều này.

Giờ vẫn còn nguyên lành. Bối cảnh xuyên suốt cho những số mệnh bi hài trong tác phẩm của Nam Cao.

Đã được quốc gia mua lại năm 1998 để bảo tồn. Vì những vai để đời của họ trên màn bạc đều là những hình ảnh “ma chê quỷ hờn” và để lại dư vị cay đắng về thân phận con người? THU HÀ ------------------------------------ * Tin bài hệ trọng:.

Ông Bùi Cường nhớ lại: “Tôi chỉ đặt chân đến làng Đại Hoàng lần đầu khi được gia đình mời dự lễ bốc mả nhà văn Nam Cao. Càng đóng nhiều và làm nhiều phim. Thình lình xuất hiện và sống trong cái lò gạch cũ. Ngày ngày Chí đi khuân hàng cho kẻ chợ Bến Trong. Nhà văn Nguyễn Thế Vinh cho biết ông chụp được tấm ảnh này khi đoàn làm phim Làng Vũ Đại ngày nay của Đài truyền hình VN về Đại Hoàng ghi hình con trai của Chí.

Sáu bà vợ. Nghệ sĩ Bùi Cường thì vẫn đang bận rộn với vai trò đạo diễn bộ phim 30 tập Đồng tiền đen của một hãng phim tư nhân.

Về lại “làng Vũ Đại” bây giờ không chỉ để nghe và thấy lại nguyên mẫu của những nhân vật ấy. Vì hay đi buôn trứng từ chợ Chanh (Nam Định) về ngang lò gạch. Nhà Bá Kiến cách nhà Nam Cao non cây số. 20 tuổi.

“Nhưng có lẽ vì tác phẩm Nam Cao phổ quát quá nên các con cụ Bá không ai muốn kể về nguyên mẫu của cha mình trong cuộc thế thực” - ông Vịnh nói. Bởi cụ Trần Bá Hòa (ông ngoại Nam Cao) là em ruột của cụ Trần Bá Dụng - cha của ông Trần Bá Đào - chồng của Trần Thị Nở

“Làng Vũ Đại” bây giờ

Chỉ biết mỗi việc làm cỏ thuê cho bà ngoại Nam Cao bằng cái chép cùn. Tôi chưa hiểu được tại sao Nam Cao được yêu mến đến thế. Nhất là hôm dự lễ đưa ông về quê. Mà còn để chứng ngộ: một mảnh làng dù bé nhỏ nhưng khi được tưới tắm.

Để đời với Chí Phèo. Nhà tưởng vọng Nam Cao được xây ngay cạnh mộ phần của ông. Cất giữ những ký ức của nhà văn về làng Vũ Đại - nguyên mẫu của làng Đại Hoàng. Ông Trần Hữu Vịnh nhớ khi còn sống.

Sau khi khoanh vùng được hai ngôi mộ. Sau những vai diễn nhãi con thời thiếu nữ và thiếu phụ.

Những kẻ cũng kế thừa cái lò gạch cũ sau khi Chí bỏ làng đi phu và biệt tăm. Rồi mấy năm sau lại trở ra Hà Nội làm nghề dạy học. Sống thế cục bằng lặng của một nhân viên đến khi về hưu. Đó là nơi Nam Cao đã lớn lên. Đến ngày 8-1-1998. Có tin vì hổ thẹn nên người đàn bà ấy đã bỏ đi biệt tích. Gia đình rất hạnh phúc. Vai diễn để đời. Làm việc trong một hiệu may của người chú.

Khi chính quyền mới được lập ở Đại Hoàng. Trưởng thành rồi đây đi và lại trở về. Càng về hưu ông càng “đắt sô”. Và trở nên vị chủ toạ xã trước tiên sau những ngày cách mệnh tháng 8-1945. Chị Đức Lưu (Thị Nở). Trong căn nhà đã trăm tuổi bằng gỗ lim giữa vườn chuối ngự. Ông Trần Hữu Vịnh chỉ căn nhà nhỏ khuất sau những bụi chuối ngự và nói đó là nhà của ông B. Có nhẽ nghề đã bồi hoàn cho họ chăng.

Tính cách cộc cằn. Nghệ sĩ Bùi Cường kể lại: “Trừ bác Kim Lân đóng vai lão Hạc đã sống qua thời cụ Nam Cao. Cô gái Hà Nội tài sắc ngày nào nay đã là bà nội của một đàn cháu. Làng Vũ Đại là ngôi làng không có thật ở Hà Nam.

Buổi lễ cảm động đó làm tôi nhớ suốt đời. NGUYỄN VIỄN SỰ Sinh ở Đại Hoàng. Do ông tự đặt nhằm tránh tiếng khi viết dựa trên những câu chuyện. Ông B. Em ruột nhà văn Nam Cao. Con trai của Chí. Không bay bổng như các nghệ sĩ khác. Chị này thường bị Chí chọc ghẹo và đã ngã lòng trong một đêm trăng thanh u chỉ có “những tàu lá chuối giãy lên đành đạch như hứng tình” như Nam Cao từng biểu lộ.

Cùng với nhà Bá Kiến. Có đi đòi nợ thuê thật nhưng chưa đâm chém ai bao giờ”. Càng già. Tính nết có hung hăng. Dân cày. Người ta hay nói vai diễn - đời người. Tôi. Thứ còn sót lại từ tác phẩm là những bụi chuối ngự. Tất cả là nhờ đọc sách và nhờ đạo diễn Phạm Văn Khoa chỉ bảo. Bú thép.

Dù nữ diễn viên Đức Lưu vào vai Thị Nở rất đạt nhưng các cụ cao tuổi vẫn chép miệng: “Thị Nở ngoài đời còn khó coi hơn nhiều!”. Ông Vịnh kể tiếp: “Cái đêm tự tình với Chí trong cái lò gạch cũ của người phụ nữ buôn trứng được Nam Cao ghép với số mệnh của một người dở hơi nhất làng có tên là Trần Thị Nở. Bá Kiến. Cụ Trần Hữu Đạt. Chú Mạnh Sinh (Bá Kiến). Không ai có thể mường tượng được đã có lúc bà hóa thân vào vai Thị Nở.

Em cùng mẹ khác cha với bà ngoại nhà văn Nam Cao. Đi vào lòng bạn đọc. Nghe nhắc đến nhân vật Chí Phèo. Cũng trở nên những mạch nguồn văn học vô tận. Chưa từng đặt chân đến làng Đại Hoàng khi đóng bộ phim này. Một điều không may là khi quy tập hài cốt Nam Cao về nghĩa địa liệt sĩ Gia Viễn.

Nhìn bà. Mất ở Vũ Đại Nam Cao tên thật là Trần Hữu Trí. Tôi càng ăn nhằm giá trị của những gì Nam Cao đã viết. Sau khi mang thai và đẻ ra ông B. Nhưng những trang viết của ông dường như chưa bao giờ bước ra khỏi con người và hồn quê “làng Vũ Đại”. Cuốn trôi tờ giấy ghi tên tuổi của Nam Cao và 47 đồng chí khác.

Ông Phó Hộ (Trần Khang Hộ) - bạn chí cốt của Nam Cao từ ngày thơ bé - từng kể người sinh con cho Chí là một người phụ nữ đã có chồng con chứ không phải Thị Nở. Một dân cày chất phác. Huyện Gia Viễn (Ninh Bình). Ông Vịnh kể cụ Bá có 12 người con. Cuộc đời ông bằng phẳng.

Sinh năm 1915. Người ta vẫn nhìn thấy một bà cụ đẹp lão dắt cháu từ ngôi nhà rất xinh đi dạo quanh hồ Ba Mẫu. Lịch sử Đảng bộ huyện Lý Nhân còn ghi Nam Cao chính là người đứng lên phát biểu kêu gọi mọi người ủng hộ Việt minh. Nhân vật ở làng Đại Hoàng. Năm 1996. Hỏi cái lò gạch cũ. Những tác phẩm Nam Cao để lại được vinh danh với Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt trước nhất năm 1996. Chụp vào năm 1996.

Sau đó bà chuyển sang làm mướn tác đối ngoại ở Thành ủy Hà Nội. Ông Trần Hữu Vịnh - người nhìn nhà tưởng vọng Nam Cao và là cháu họ nhà văn - dẫn tôi tìm đến chứng nhân cuối cùng của “làng Vũ Đại” còn sống - cụ Trần Hữu Đạt (93 tuổi). Nhưng một sự trùng hợp lạ kỳ khi năm 1951 Nam Cao đã hi sinh tại cánh đồng làng cũng có tên Vũ Đại. Một doanh nhân đi bè có tiếng ở vùng chiêm trũng Hà Nam.

Đã 70 năm.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét