Chính điều đó làm nên một phần nét độc đáo của cuốn sách. Tất thảy cuốn sách khá dày, liền một mạch chỉ kể lại bằng thứ văn mộc mạc, chấm phá chút hài hước về những chuyện xảy ra trong ngôi trường nổi tiếng mang tên Petrus Ký (Trương Vĩnh Ký) mà tác giả là một học trò của trường thời nhỏ. Ngoài sự rất lạ với một bạn đọc miền Bắc (từ tên môn học, cách chia và gọi cấp học, những quy định sinh hoạt trong ký túc xá đến những hình thức xử phạt, thái độ của thầy cô trong lớp.
Những đặc trưng về thể loại cũng bị bỏ qua. Nó là ti tỉ chuyện chỉ có ở tuổi học sinh. Ngoại giả, tôi nghĩ các nhà giáo dục nên anh dũng vượt qua những định kiến cứng nhắc để tham khảo Mùa hè năm Petrus như tham khảo một tư liệu về phương pháp sư phạm.
Nếu Lê Văn Nghĩa cứ cố để mình trở nên đương đại, thì cuốn sách của anh có thể đã không khiến tôi quan tâm. Nhưng qua cách kể của Lê Văn Nghĩa, nó bỗng mang một ý thức khác.
Nếu ai đó chỉ quan tâm đến những gì mang tính canh tân về trường phái nọ, trường phái kia, như cấu trúc tác phẩm, thái độ tiếp cận, nhân vật, giọng kể, tiếng nói.
Tôi tin chắc rằng nhiều người chưa biết Sơn Nam sẽ tò mò về ông sau khi đọc những trang diễn đạt như vậy. TẠ DUY ANH. Mỗi cảnh đời trong cuốn sách đều gửi theo một thông điệp.
Đó là cảnh ly tán, những nỗi buồn đeo đẳng nơi mỗi con người về mệnh dân tộc… Nhưng cũng có thể nói, quơ cuốn sách là tấm lòng hiền từ, nhiều day dứt về cõi nhân sinh của tác giả đem trải ra để tìm sự đồng cảm nơi bạn đọc. Lê Văn Nghĩa không định phục dựng chân dung họ, mà anh chỉ mô tả thứ có sẵn. Đoạn kể nhà văn Sơn Nam đi chiếc xích lô đến trường, gặp cô giáo trong cái vẻ xuề xòa của một người lao động để thanh minh cho cậu học trò làm thêm ở xưởng in, là một trong những đoạn chân dung văn chương bình dị nhưng kiên cố thuộc loại đặc sắc nhất mà tôi được đọc.
Cũng sẽ không được thỏa mãn. Trước nhất là ký ức về một thời, của một xã hội vẫn còn ít được bạn đọc miền Bắc biết đến.
Còn những người đã biết và yêu quý ông sẽ thêm một lần tìm thấy lý do của sự yêu quý ấy. Ngoài ra, nếu kỳ công vẫn có thể chắp nối các sự kiện tưởng như rời rạc trong cuốn sách để tưởng tượng ra một mảng lịch sử bi thương của người Việt.
Được tác giả biểu lộ không thể đơn giản và thuyết phục hơn. Có nhẽ quyến rũ nhất là những chuyện liên hệ đến các thầy cô giáo, những nhân vật lịch sử có ý thức dân tộc ảnh hưởng mạnh mẽ đến lớp trẻ thời kỳ ấy.
Nhiều bài học sinh động can hệ đến triết lý giáo dục, đến nhân cách thầy cô. Sau những nụ cười vui vẻ, sau những trang văn bỗ bã, là điều khiến ta phải suy nghĩ trong lặng im. Đều rất lạ), nó không có gì đặc biệt hơn là trò quỷ mà bọn trẻ thường bày ra, cho dù chúng ở đâu. Nhưng đó lại là cái hay, cái đáng đọc của tác phẩm này.
Những thứ đó không có, hoặc hầu như thường có trong Mùa hè năm Petrus. Nên khó mà biết cuốn sách của Lê Văn Nghĩa là tiểu thuyết hay hồi ký.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét