Anh đã từng theo học ở Việt Nam nên rất rành tiếng Việt
Người Lào ăn uống chừng đỗi, nói năng nhỏ nhẹ, cử chỉ khiêm nhượng, dù có phấn khích cùng bia rượu, cũng chỉ nỉ non nói chuyện. Thà-khẹc - trái tim của Khăm-muộn. Thu nhập bình quân đầu người năm sau cao hơn năm trước, đứng đầu ở vùng Trung Lào, đứng thứ năm cả nước. Những năm đầu thế kỷ 20, trong cuộc phá hoang thuộc địa, người Pháp đã phát hiện mỏ thiếc lộ thiên ở bản Phôn-tịu.
Họ đã tụ hợp xây dựng Thà-khẹc thành một vùng công nghiệp khai khoáng. Mọi người nhanh tay bỏ vào đó những nắm cơm nếp bốc khói, hoa quả tươi, hay thức ăn vừa nấu.
Đường phố hẹp, nhà thưa vắng. Thiu trước đây làm nghề khẩn hoang lâm nghiệp, dần dà có vốn mở xưởng cưa. Trải qua những năm chiến tranh, ở Thà-khẹc vẫn giữ được những ngôi nhà xây theo kiểu Pháp trên các phố Xi-khốt-ta-bong, phố A-nu-vông, phố Vo-la-vông.
Chính phủ Lào cũng trích 13% tổng uổng tái đầu tư cho các chương trình giáo dục, y tế và bảo vệ rừng đầu nguồn. Cha anh Thiu năm 1936 đăng ký đi làm phu mỏ thiếc Thà-khẹc, ở quê nhà đang kỳ giáp hạt.
Ông chủ xưởng gỗ nay trở nên người nấu ăn, pha chế các món ăn. Hai vợ chồng có sáu con, ba trai, ba gái nhưng vẫn muốn có thêm. Cầu hữu hảo bắc qua sông Mê Công (Lào).
Tôi ngước nhìn cây cầu hữu hảo 3 bắc qua sông Mê Công nối Đông Bắc Thái-lan với Trung Lào, đi miền trung Việt Nam trên "con đường lửa" 12A xưa giờ đã thành đại lộ xuyên Á với trọng trách mới: chuồng tiêu kinh tế Đông-Tây - nối bờ Biển Đông vượt Trường Sơn, qua dòng Mê Công đến tận bờ Ấn Độ Dương, kết nối ý chí, nghị lực và tình cảm của nhân dân sáu quốc gia trong Tiểu vùng Mê Công để cùng nhân lên sức mạnh, tạo sự phát triển cho khu vực và cho mỗi nước.
Dọc bờ sông từ bến phà đến chân cầu hữu hảo 3, sau khi có sự đầu tư nâng cấp bờ kè bằng bê-tông, trồng cỏ và hoa chăm-pa, lát gạch dọc lối đi và đặt nhiều ghế đá, nơi đây mặc nhiên trở nên chỗ hóng mát lý tưởng, thu hút rất nhiều những người trẻ tuổi.
Ở thời khắc giao hòa ngày và đêm, lòng Mê Công lênh láng ráng hồng ranh mãnh. Chút nắng cuối ngày loang ra một gam mầu không bao giờ lặp lại. Ở Thà-khẹc, muốn ngắm hoàng hôn, không đâu vào đâu có thể đem lại thật nhiều xúc cảm như bên bờ sông Mê Công này.
Những tà áo cà sa làm ấm thêm đường phố Thà-khẹc lúc mùa mưa vừa qua. Khăm-phay cho chúng tôi biết, tỉnh Khăm-muộn có tổng diện tích 17 nghìn km2 nhưng dân cư chỉ có 390 nghìn người sinh sống tại 803 bản dọc theo con lộ 13 và những vùng đất trù mật bên bờ Mê Công.
Ánh sáng lung linh của hàng trăm nghìn ngọn đèn nến trên mặt sông Mê Công ánh bạc khiến cho những ngọn đèn cao thế trở nên mờ nhạt. Gia đình anh giữ lề thói trong sinh hoạt bác mẹ con cái giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt, theo giọng người Quảng Bình chính hiệu.
Chị đang mang bầu đứa thứ bảy. Ông cụ làm phu mỏ, rồi lấy vợ, sinh con trở thành người dân Lào. Sông dài rộng và diệu vợi. Tiệm cơm của anh thuê sáu người phục vụ. Tôi lạc vào một vuông chiếu của đám bạn trẻ đón hoàng hôn ở bờ sông. Ngoài xưởng chế biến gỗ xuất khẩu, nhà máy sinh sản vật liệu xây dựng, mỏ thiếc ở Phôn-tịu cũng đang được khẩn hoang.
Ánh hào quang sót lại cũng ướt đẫm mầu nước. Đã sang ngày rằm, là tiết Oọc-phăn-xả (mùa mưa), chấm dứt một mùa ba tháng trai giới, các chùa mở cửa, những đoàn nhà sư khoác áo cà sa mầu vàng thắm thả bộ trên các tuyến đường.
070 MW, xuất khẩu 95% sản lượng điện sang Thái-lan trong vòng 25 năm. Bờ sông hút tắp, những triền cỏ mướt mát. Anh Thiu cho biết thêm, ở Thà-khẹc có đông người Việt sinh sống. Tiếng cỏ xạc xào như vọng lại một nhịp chèo dĩ vãng. Cách đây bốn năm, anh đã có dịp đưa vợ con về quê để nhận họ hàng. Với tiềm năng đất đai và cần lao chuyên cần, sáng tạo, người dân Lào đã tạo ra nhiều sản phẩm được nước ngoài biết đến, như gạo dẻo thơm Khăm-muộn, chuối ngự Na-cai, bánh gai Thà-khẹc, hàng thủ công mây tre.
Những tốp người dân, đa phần là nữ giới, trang phục tươm tất, trải chiếu ngồi chờ đợi. Bài và ảnh: TRẦN DUY TÂN. Phố bờ sông tập hợp nhiều hiệu ăn, khách sạn rộn rịp hằng tối. Theo lời cha kể lại, anh Thiu vẫn nhớ quê mình ở đất Tuyên Hóa, Quảng Bình.
Với vẻ thành kính. Anh Khăm-phay còn cho biết, nhiều địa phương của Lào đã mời những chủ trang trại giỏi của Việt Nam sang hướng dẫn, đầu tư chăn nuôi ba ba, tôm, cá, gà, lợn công nghiệp. Vẳng lên tiếng trống chùa cầu phúc, cầu an và thịnh vượng. Cánh tài xế tải, xe chở đất đá làm đường thường dừng lại ở quán cơm "Hương quê" của anh Thiu.
Anh Thiu nay đã ngoài 50 tuổi, chị vợ kém anh vài tuổi, dáng cao to. Tình cờ trong một quán cơm ở khu phố mới, tôi làm quen anh chủ quán Trần Văn Thiu, người Việt quốc tịch Lào. Hương rượu công-xa-đên (loại rượu đế ngâm với rễ cây xuyên đá) nồng ấm.
Hàng nghìn phu mỏ là người Lào, người Việt, người Thái ở các nơi được đưa tới Thà-khẹc để bạt rừng, mở hầm lò, biến dải đất bên sông thị thành xã Thà-khẹc hôm nay.
Có nhẽ, ít có dân tộc nào đam mê sông nước bằng dân tộc Lào. Vào những năm 90 của thế kỷ trước, giang san Lào đổi mới, mở cửa, Thiu quay ra mở nhà hàng, khách sạn. Phó thị trưởng tỉnh Khăm-muộn là anh Khăm-phay.
Nhà máy thủy điện Nậm Thơn 2 hoàn thành năm 2010, với công suất 1. Giống ba ba của vùng châu thổ sông Hồng đang phát triển tại nhiều ao đầm bên sông Mê Công, cung cấp ba ba thịt cho các nhà hàng, khách sạn.
Từ thị xã Thà-khẹc, thủ phủ tỉnh Khăm-muộn ở miền trung "tổ quốc hoa chăm-pa", ngước sang bên kia là tỉnh Na-khon Pha-nôm thuộc vùng Đông Bắc của "xứ sở nụ cười", chúng tôi ngồi hàng giờ để ngắm hoàng hôn xuống dần trên mặt sông Mê Công bát ngát.
Những ngày lễ, Tết, bà con gặp gỡ, động viên nhau, sống kết đoàn với người dân địa phương.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét