Hát bả mới nhất trạo trong lễ hội của ngư gia vùng biển.

Hát bả trạo là hát có kèm các động tác múa, trong đó “bả” có tức là nắm chắc, “trạo” có tức thị mái chèo

Những người tham dự còn lại lập thành đội chèo. Hát bả trạo đã được Bộ VH,TT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào ngày 9 tháng 9 vừa qua. Tùy từng địa phương, mỗi đội chèo thường có từ 12 đến 16 người, cũng có khi lên đến 18 hoặc tối đa là 20 người và đặc biệt là số người tham gia đội chèo bao giờ cũng là số chẵn để cho tương xứng và biểu diễn dễ dàng hơn.

Lời hát bả trạo cốt yếu truyền tụng công đức của cá Ông, đồng thời cầu xin cá Ông phù trì để ngư dân được bình an giữa biển khơi, đánh bắt được nhiều tôm cá…; cũng có những lời hát tả cảnh lao động sản xuất của người dân trên biển. Nhạc cụ của hát bả trạo có đàn cò, trống, kèn, sênh. Hát bả trạo còn được gọi là chèo bả trạo, hò hầu linh, hò đưa linh… vốn là một loại hình nghệ thuật dân gian có nhân tố linh tính của cư dân ven biển từ Bình Trị Thiên, đặc biệt là Quảng Nam – Đà Nẵng tới tỉnh Bình Thuận.

Còn Tổng Khoang mặc áo ba màu, quần ngắn, tay cầm gàu tát nước. Các con trạo thì mặc áo trắng quần trắng (có quấn xà cạp) đầu chít khăn, lưng thắt vải đỏ, chân đi đất, tay cầm mái chèo dài 1m20, sơn đen trắng. Có thể nói rằng, hát bả trạo là một màn diễn xướng, một loại hình nghệ thuật mang ý nghĩa tâm linh kết hợp với những nguyên tố sôi nổi, kịch tính và cao trào của những lời ca, động tác múa.

Nghệ thuật trình diễn và hát bả trạo là sự phối hợp nhịp nhàng giữa âm nhạc, lời ca và động tác trình diễn của Tổng Mũi, Tổng Khoang và Tổng Lái cùng đám bạn chèo dưới sự điều khiển hợp nhất của Tổng Mũi.

Trong bao nhiêu năm qua, hát bả trạo vẫn được duy trì, truyền lại từ thế hệ này sang đời khác trong các lễ hội cầu Ngư của ngư dân. Tùy từng vùng biển và từng tỉnh mà tục tằn hát bả trạo được tổ chức định kỳ theo năm hoặc vài năm tổ chức 1 lần với mục đích lễ tế cá Ông. Nguồn: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Về trang phục, Tổng Lái bình thường mặc lễ phục cổ truyền áo dài đen, quần dài trắng, khăn đóng đen.

Tổng Mũi cũng ăn mặc giống như Tổng Lái, nhưng cũng có khi Tổng Mũi mặc một bộ đồ màu sắc oắt như một diễn viên tuồng, tay cầm cặp sênh điều khiển. Thành viên của một đội hát bả trạo gồm có: Tổng Mũi, Tổng Khoang và Tổng Lái cùng khoảng 10 đến 16 con trạo tùy theo sự tổ chức của từng địa phương, nhưng phải xoành xoạch số chẵn.